Podział map

Wszystkie mapy geograficzne sÄ… bardzo zróżnicowane. RóżniÄ… siÄ™ one od siebie wielkoÅ›ciÄ…, skalÄ…, w jakiej dana mapa zostaÅ‚a wykonana, iloÅ›ciÄ… szczegóÅ‚ów, jakie sÄ… na niej zawarte, zasiÄ™giem terytorialnym, zakresem ujÄ™tych treÅ›ci, metodÄ… prezentacji wybranych zjawisk oraz przeznaczeniem. Ze wzglÄ™du na tak duże rozbieżnoÅ›ci miedzy jedna mapÄ… a druga najczęściej przyjÄ™tymi kryteriami podziaÅ‚u map sÄ…:

• a) kryterium skali
• b) kryterium przeznaczenia
• c) kryterium prezentowanej treÅ›ci

Podział map ze względu na skalę, w jakiej dana mapa została wykonana

Skala mapy w najprostszej definicji jest to stosunek odlegÅ‚oÅ›ci na mapie do odlegÅ‚oÅ›ci w terenie. W kartografii wyróżniono kilka rodzajów skali.

• skala liczbowa np. 1: 7500000 – może być stosowana do każdego rodzaju mapy
• skala mianowana np. 1 cm --- 20 km – podawana dla map wiernoodlegÅ‚oÅ›ciowych lub dla map w dużych skalach
• podziaÅ‚ka liniowa

• podziaÅ‚ka polowa np. 1 mm² - 30000 m² - używana tylko dla map wiernoodlegÅ‚oÅ›ciowych i wykonanych w dużych skalach
• podziaÅ‚ka zÅ‚ożona - wyÅ‚Ä…cznie do map w maÅ‚ych skalach wykonanych w odwzorowaniach niewiernoodlegÅ‚oÅ›ciowych

• podziaÅ‚ka transwersalna - tylko dla map w dużych skalach i map wiernoodlegÅ‚oÅ›ciowych

Podział:

a) mapy wielkoskalowe, czyli skala mapy jest wiÄ™ksza niż  1 : 10 000, a wiÄ™c np. 1: 2 000

b) mapy Å›rednioskalowe w skalach od 1:10 000 do 1:200 000, np. 1 : 100 000, 1 : 150 000

c) mapy przeglÄ…dowe w skalach mniejszych niż 1:200 000, np. 1 : 800 000. 1 : 1 000 000

Podział map ze względu na kryterium przeznaczenia

Ze wzglÄ™du na przeznaczenie możemy wyróżnić mapy:

a) samochodowe

Fragment mapy samochodowej
źródÅ‚o: www.wiking.edu.pl

b) turystyczne

Fragment mapy turystycznej Turcji
źródÅ‚o www.kaukaz.pl

c) kolejowe

Fragment mapy kolejowej
źródÅ‚o: www.biuletyn.e-gap.pl

d) lotnicze

Fragment mapy lotniczej
źródÅ‚o: www.schenker.pl

e) morskie

Fragment mapy morskiej
źródÅ‚o: www.sychut.com

f) szkolne i  inne

Podział map ze względu na treść

Ze względu na treść mapy możemy podzielić na dwa podstawowe rodzaje

a) mapy ogólnogeograficzne

czyli mapy , które dajÄ… ogólnÄ… charakterystykÄ™ trenu i elementów geograficznych. Celem takich map jest ukazanie korelacji pomiÄ™dzy różnymi geograficznymi elementami Å›rodowiska.

Do tej grupy zaliczamy również mapy krajobrazowe i topograficzne.

Fragmenty map topograficznej, krajobrazowej i ogólnogeograficznej

b) mapy tematyczne

czyli mapy, które na swoich kartach ukazujÄ… zjawiska sÅ‚użące do rozwoju nauki i prowadzenia badaÅ„. Jest to praktycznie najliczniejsza grupa mam. Do tego zbioru należy np. mapa klimatyczna lub opisujÄ…ca zjawiska geomorfologiczne. Mapy tematyczne zawierajÄ… część elementów wspólnych z mapÄ… ogólnogeograficznÄ…. SÄ… to np. zarysy kontynentów czy naniesione na mapÄ™ wiÄ™ksze miasta.

Rozkład stref klimatycznych jako przykład mapy tematycznej
źródÅ‚o: www.wiking.edu.pl

Mapy tematyczne i ogólnogeograficzne dostarczajÄ… nam różnorodnych i niezawodnych informacji, dziÄ™ki czemu umożliwiajÄ… nam miÄ™dzy innymi:

• poznanie rozmieszczenia zjawisk w przestrzeni
• interpretacjÄ™ map
• ukazanie dynamiki zachodzÄ…cych zjawisk
• wyjaÅ›nienie zróżnicowania wielkoÅ›ci i skali danego zjawiska
• wnioskowanie dedukcyjne prowadzÄ…ce do poszukiwania nastÄ™pstw pewnych zjawisk
• formuÅ‚owanie prawidÅ‚owoÅ›ci poprzez wnioskowanie indukcyjne
• wyszukanie zależnoÅ›ci przestrzennych miÄ™dzy różnymi cechami Å›rodowiska
• porównanie ze sobÄ… wybranych obiektów geograficznych
• odczytanie zjawisk przedstawionych na mapach
• ustalenie prawidÅ‚owoÅ›ci tych zjawisk

Bibliografia:

1. www.wikipedia.pl
2. www.wiking.edu.pl
3. www.geografia.netiz.pl
4. www.geografia1.w.interia.pl
5. www.zszbogatynia.pl
6. Jadwiga Kop, Maria Kucharska; Geografia, podręcznik cz.1
7. Mała Encyklopedia PWN

Autor: Magdalena Dymińska