Chmury

Zdajesz maturę z matematyki bo MUSISZ? ==> Zobacz Ekspresowy Kurs Maturalny <== i przygotuj sie do matury nawet w 7 dni!

Kategoria: Geografia Fizyczna Świata Tagi: atmosfera, pogoda,

Chmury to obserwowane w atmosferze zbiory zawieszonych w atmosferze różnych substancji. Każda planeta, która posiada atmosferę posiada także chmury. Na Wenus są one tak gęste, że odbijają większość padającego na nie promieniowania słonecznego, jednocześnie uniemożliwiając ucieczkę promieniowania z planety przez co są przyczyną efektu cieplarnianego.Zbudowane są głównie z kropelek kwasu siarkowego.

Na Marsie zbudowane z lodu chmury są wysokie i cienkie. Jowisz i Saturn w najniższej części atmosfery posiadają chmury wodne, w części środkowej atmosfery chmury zbudowane z wodorosiarczanu amonu, a w najwyższej zbudowane z amoniaku. Atmosfery zdominowane przez chmury metanu występują na Uranie i Neptunie.

Na Ziemi chmury to zawieszone w powietrzu zbiory bardzo małych kropelek wody, kryształków lodu, kurzu itp. Są one produktem kondensacji pary wodnej w powietrzu, spowodowanej zmniejszeniem zdolności powietrza do zatrzymywania pary wodnej wraz ze spadkiem temperatury.

Proces życiowy chmury

Każda chmura przebywa proces życiowy składający się z następujących etapów:

Tworzenie chmury – osadzanie się cząsteczek wody na jądrach nukleacji (drobinkach kurzu, mikroorganizmach, pyłkach itp. zawieszonych w atmosferze).
Rozwój – łączenie się pojedynczych cząsteczek w coraz większe skupiska.
Wyparowanie albo opadnięcie jako deszcz lub virga.

Metody podziału chmur

Istnieją różne metody podziału chmur:

Według kształtu: pierzaste, kłębiaste, warstwowe.
Według budowy wewnętrznej: rozciągnięte pionowo, rozciągnięte poziomo.
Według piętra występowania: piętra wysokiego, piętra średniego, piętra niskiego.
Według sposobu powstania: falowe, konwekcyjne, frontowe.

Zaobserwowano, że chmury na różnych szerokościach geograficznych występują w różnych przedziałach wysokości:

W szerokościach międzyzwrotnikowych od średniego poziomu morza do 18 km.
W średnich szerokościach geograficznych do 13 km.
Nad obszarami polarnymi do 8 km.

Piętro	Obszary Międzyzwrotnikowe	Średnie szerokości geograficzne	Obszary polarne
Wysokie	6 – 18 km	5 – 13 km	3 – 8 km
Średnie	2 – 8 km	2 – 7 km	2 – 4 km
Niskie	0 – 2 km	0 – 2 km	0 – 2 km

Ze względu na niepowtarzalność budowy oraz wyglądu chmur podzielono je na jedenaście rodzajów. Aby opisać wygląd chmur i wysokość na jakiej się tworzą używa się określeń w języku łacińskim. Taki sposób klasyfikacji został wymyślony w 1803 roku, przez angielskiego chemika Luke`a Howarda. Użył on następujących słów łacińskich: cirrus, które oznacza "lok włosów", stratus, oznaczające "warstwę", cumulus - "stos” oraz nimbus - "ulewa".

Charakterystyka rodzajów chmur:

Cirrus (Ci) – zbudowana z kryształków lodu chmura pierzasta piętra wysokiego. Występuje w postaci pasm lub ławic o jednolitym połysku, przypomina białe, delikatne włókna, kłaczki.
Cirrostratus (Cs) – zbudowana z silnie rozproszonych kryształków lodu chmura pierzasto – warstwowa piętra wysokiego. Nadaje niebu przymglony wygląd, występuje w postaci pierzastej białej zasłony o włóknistym wyglądzie. Wywołuje zjawiska halo (spowodowane rozszczepieniem światła na małych kryształkach lodu kręgi świetlne wokół Słońca lub Księżyca o barwie od czerwonej do żółtej).
Cirrocumulus (Cc) – zbudowana praktycznie w całości z kryształków ludu pierzasto – kłębiasta chmura piętra wysokiego nie przysłaniająca słońca. Występuje w postaci płatków lub ławic o równej rozległości, składa się z małych członów przypominających ziarenka lub zmarszczki.
Altocumulus (Ac) - zbudowana z kropelek wody kłębiasta chmura piętra średniego. Występuje w postaci ławic złożonych z członów między którymi prześwituje niebo. Z tego typu chmur powstają Wigry (charakterystyczne smugi tworzone przez spadający deszcz, który wyparowując nie dociera do powierzchni ziemi).
Altostratus (As) – zbudowana z kryształków lodu i kropelek wody warstwowa chmura średniego piętra. Ma dużą rozciągłość poziomą, występuje jako szary lub niebieski płat albo warstwa. Widać przez nie niewyraźnie prześwitujące Słońce i Księżyc, daje niewielkie opady deszczu.
Nimbostratus (Ns) – zbudowana z kropelek wody i kryształków lodu chmura deszczowo – warstwowa. Całkowicie zasłania słońce, dając zazwyczaj ciągłe opady deszczu. Występuje jako rozległa , ciemnoszara, gruba chmura lecąca nisko w towarzystwie innych, mniejszych.
Stratus (St) – zbudowana z kropelek wody i kryształków lodu chmura niskiego piętra. Podstawa chmur może przysłaniać wierzchołki gór, przy bezwietrznej pogodzie występuje jako mglista, jednolita warstwa. Zasłaniają słońce i księżyc, ale bywają tak cienkie, że widać zarysy słońca i księżyca, mogą przynieść opady mżawki lub śniegu.
Stratocumulus (Sc) – zbudowana z małych kropelek wody chmura warstwowo – kłębiasta rzadko przynosząca opady deszczu. Jest biała lub szara, występuje jako płat, warstwa lub ławica złożona z zaokrąglonych, regularnie ułożonych członów, brył, między którymi czasem prześwituje błękit.
Cumulus (Cu) – zwarta, o wyraźnych zarysach, zbudowana z kropelek wody, kłębiasta. Cumulus rozwija się pionowo, podstawa pozostaje zwykle ciemniejsza, spłaszczona i ułożona bardziej poziomo. Chmura przybiera kształty kopułowate, w słońcu jest biała i lśniąca.
Cumulonimbus (Cb) – zbudowana z kropelek o różnych wielkościach, kryształków lodu, płatków śniegu i gradu chmura kłębiasto – deszczowa. Przybiera kształt wieży o dużej rozciągłości pionowej, jest gęsta i ciemna u podstawy, a u góry gładka, włóknista lub prążkowana i prawie zawsze spłaszczona na kształt kowadła lub wachlarza. Cumulonimbusowi towarzyszą zwykle silne porywy wiatru, błyskawice i silne, przelotne opady deszczu.

rodzaje chmur.JPG
Rodzaje chmur

Altocumulus

Altostratus

Cirrocumulus

Cirrostratus

Cirrus

Cumulonimbus

Cumulus

Nimbostratus

Stratocumulus

Stratus

Zachmurzenie nieba jest to stopień zakrycia nieba przez chmury. Jego wielkość ocenia się wizualnie, bez użycia żadnych przyrządów. Stosowane są różne skale i oznaczenia, oto jedna z niech:

Oznaczenie	Stopień zachmurzenia
0	Niewielkie lub brak zachmurzenia
1	¼ nieba zachmurzonego
2	½ nieba zachmurzonego
3	¾ nieba zachmurzonego
X	Niebo niewidoczne
Z	Zmienny wygląd nieba

Bibliografia:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chmury
http://www.atmosphere.mpg.de/enid/1__Chmury/ -_Rodzaje_chmur_3mj.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Mikrofizyka_chmur
http://www.forum.biolog.pl/tematy27/chmury-vt5069.htm
http://www.gridw.pl/raport_pl/caly/rys6.htm
http://zagle.pogodynka.pl/index.php/opis-chmur/r-ch
http://ga.water.usgs.gov/edu/watercyclepolish.html#streamflow
Andrzej Kolaszewski Piotr Świdwiński „Żeglarz i sternik jachtowy” wydanie 17 zmienione Wydawnictwo Almapress Warszawa 2008 str. 193 - 215

Autor: Jan Górecki

Materiał udostępniony dzięki uprzejmości Pana Sławomira Dmowskiego nauczyciela z XXIV LO im. C. Norwida w Warszawie. www.geo.norwid24.waw.pl